روزنامه نگار

از نظر زلزله خيزي تقريبا در مقاطع ۵ تا ۷ ساله شاهد وقوع زمين لرزه با بزرگي ۶ تا ۷ درجه در مقياس ريشتر و گاهي بيشتر نيز هستيم. از طرفي براساس مطالعات زمين شناختي حدود ۹۷ درصد از شهرها و روستاهاي کشور ما در معرض خطرات ناشي از وقوع زلزله قرار دارند.

از آن جا که طبق آمار ۲ ميليون واحد مسکوني کم دوام و بي دوام (نامقاوم در برابر حوادث طبيعي) در روستاهاي کشور وجود دارد به همت نظام و با حمايت دولت قرار است طي يک دهه اين واحدها ايمن سازي و نوسازي شود. گزارش پيش رو نظري دارد به طرح ويژه نوسازي مسکن روستايي و دل گفته هاي روستاييان و دست اندرکاران. در اين گزارش ۳ روستا از سه استان انتخاب و گزارشگران خراسان به بررسي مقاوم سازي واحدهاي مسکوني در اين روستاها پرداخته اند.

«شب ها خاطرجمع سر بر بالين مي گذارم و خواب راحتي دارم، پارسال با استفاده از وام به سازي مسکن روستايي خانه خشتي و گلي با سقف چوبي را نوسازي کردم و الان يک ساختمان ضدزلزله و مقاوم دارم».

«حاج رجبعلي» پيرمرد سالخورده روستايي که بيش از ۷۶ سال در خانه اي کلوخي سکونت داشته و به گفته خودش ديوارهاي قطور و ۷۰ سانتي متري آن و سقف گنبدي آن ترک برداشته بود به گزارشگر ما مي گويد: اقدام خوب دولت در حمايت از نوسازي مسکن روستايي سبب شد اين آخر عمري با اطمينان شب را زير سقف يک سرپناه ايمن سپري کنم. صبح يک روز سرد زمستاني وارد روستاي «رادکان» در ۲۴ کيلومتري چناران مي شوم. روستايي با سابقه اي کهن و مردمان خونگرم و صميمي.

خانه هاي خشتي و گلي پشت ساخت و سازهاي جديد و ساختمان هاي آجري مخفي شده اند. اگرچه زمستان است و برف سنگين چند روز قبل خيلي از روستاييان را خانه نشين کرده ولي ساخت و ساز مسکن روستايي تعطيل نشده است.

«نوروزعلي غلامي» يکي از اهالي روستاي رادکان مي گويد: پس از چند سال کارگري در شهر چون قادر به تامين اجاره مسکن نبودم ناچار به زادگاه آبا و اجدادي ام برگشته و با تهيه زمين و استفاده از وام مسکن روستايي براي خود و خانواده ام سرپناهي مطمئن دست و پا کردم. او که ساخت بناي ۶۰ مترمربعي مورد تاييد به لحاظ استحکام بنا و ضدزلزله بودن را در تيرماه امسال تمام کرده و موفق به گرفتن پايان کار شده است مي افزايد: از طريق تلويزيون و اهالي روستا مطلع شدم که براي ساخت مسکن روستايي دولت تسهيلات مي دهد و من هم چون خانه قبلي مان قدمتي ۵۰ ساله داشت و خشت و گلي با ديوارهاي ۷۰ سانتي متري بود متقاضي دريافت وام و ساخت مسکن شدم و موفق شدم زير نظر ناظران نظام مهندسي روستايي و با حمايت بنياد مسکن انقلاب اسلامي با وام ۱۰ ميليون توماني و 4.5 ميليون تومان آورده شخصي ۶۰ مترزيربناي استاندارد شامل يک خواب، پذيرايي و آشپزخانه و در کنار آن سرويس بهداشتي و حمام را بسازم و الان سرپناه امني داريم.

اين روستايي مي گويد: اگر ما خودمان مي خواستيم بدون وام و حمايت دولت خانه بسازيم هرگز چنين تصميمي را نمي گرفتيم ولي وقتي حمايت ها هست و وام مناسب هم در اختيار مردم قرار مي گيرد بهترين انتخاب مقاوم سازي و بازسازي خانه هاي روستايي است.

«قربانعلي غلامي» نيز کارمندي است که در آستانه بازنشستگي با استفاده از تسهيلات وام مسکن روستايي اقدام به ساخت خانه در روستاي رادکان کرده است. او با اشاره به عملکرد مطلوب بنياد مسکن انقلاب اسلامي در اجراي طرح مقاوم سازي و بازسازي مسکن روستاييان مي گويد: اگر متوليان امر بوروکراسي اداري و روند اعطاي تسهيلات اين طرح را کمتر کنند و مبلغ وام هم اضافه شود خيلي از روستاييان و حتي افرادي که در شهرها هستند و قصد برگشت به روستا را دارند متقاضي وام و ساخت مسکن روستايي هستند.

اين روستايي مي افزايد: خوشبختانه ضمانت زنجيره اي براي تسهيلات مسکن روستايي و از طريق قسط بندي بازپرداخت آن به درخواست متقاضي به صورت ۳ و ۶ ماهه يا يک ساله در طول دوران ۱۲ ساله از مزاياي اين تسهيلات است که کمک بزرگي به قشر روستايي محسوب مي شود.

يک روستايي ديگر نيز با تقدير از خدمات بنياد مسکن انقلاب اسلامي در روستاها مي گويد: خوشبختانه در روند دريافت وام مسکن روستايي مشکل نداشتيم و با توجه به پيشرفت فيزيکي کار و تاييد کارشناسان مرحله به مرحله وام تخصيص يافت و نکته اي که براي متقاضيان مهم است اين که اگرچه دوران مشارکت بانک ها در اعطاي وام ۱۸ ماه و معمولا تا ۳۶ ماه قابل تمديد است ولي اگر کارشان را سريع تمام کنند به نفع آن ها خواهد بود چرا که سود کمتري را بايد بابت اين دوران بپردازند.

وي تسهيلات وام مسکن را در حال حاضر ۱۰ ميليون تومان با کارمزد ۴ درصد اعلام مي کند و مي گويد: قرار است امسال سقف وام به 12.5 ميليون تومان برسد و به نظر مي رسد که روستاييان مي توانند با همين وام خانه اي ايمن و سرپناه مطمئني بسازند.

خانم «منفرد» از ساکنان روستاي رادکان نيز که اوايل امسال در خانه تازه احداث مستقر شده است مي گويد: ساختمان ما که از نوع پيچ و مهره اي و ضدزلزله است با زيربناي ۶۰ مترمربع و با نظارت مهندس ناظر در ۷ ماه ساخته شد و خودمان هم مطابق با استانداردها قسمتي را اضافه بنا داشتيم و در مجموع 17.5 ميليون تومان هزينه کرده ايم.

وي درباره چگونگي آشنايي با اين طرح بنياد مسکن مي گويد: از طريق روستايياني که قبلا با وام بنياد مسکن اقدام به ساخت مسکن کرده اند و از طريق شوراي اسلامي و دهياري با موضوع آشنا شديم و شوهرم که کشاورز است متقاضي شد تا خانه اي قديمي را که خشت و گلي و چوب پوش بود خراب کنيم و ساختماني مقاوم در برابر زلزله بسازيم.

«منفرد» از روستاييان مي خواهد براي داشتن يک سرپناه امن و رهايي از مشکلات سکونت در خانه هاي ناايمن با درخواست وام از طريق بنياد مسکن براي ساخت و ساز سرپناه مطمئن اقدام کنند. وي اطمينان مي دهد همه روستاييان به ويژه زوج هاي جوان در روستاها مي توانند با همين وام بنياد مسکن صاحب سرپناه و خانه دار شوند.

«بصيري» رئيس شوراي اسلامي روستاي تاريخي رادکان مي گويد: خدمات و فعاليت هاي بنياد مسکن به ويژه در طرح نوسازي و بهسازي مسکن روستايي جاي تشکر دارد و در همين روستا حدود ۳۰۰ نفر متقاضي وام شده و تا به حال هم ۲۵۰ خانه ساخته شده است ولي مشکلي که برخي مردم با آن مواجه اند بلاتکليفي فاز ۲ طرح  هادي روستاي رادکان است. از زمان اجراي طرح هادي رادکان ۱۲ سال مي گذرد و در داخل محدوده روستا هم زمين براي ساخت و ساز وجود ندارد و به نظر مي رسد اجراي فاز ۲ طرح هادي و مشخص کردن سمت توسعه روستا و حمايت کميسيون ماده ۹۹ از توسعه ساخت و ساز در حاشيه روستا مي تواند به خانه دار شدن مردم، بازسازي مسکن و جذب مهاجرين ساير نقاط و حتي مهاجرت معکوس کمک کند.

«بصيري» با بيان اين که نظام ما يک نظام الهي است و دعاي خير مردم هم باعث قوت نظام است مي گويد: از برکات نظام و انقلاب تحقق عدالت و خدمت در روستاهاست که شاهد آن هستيم و در سال هاي اخير روند اعطاي وام ها براي مسکن روستايي تسهيل شده و استقبال مردم هم خوب بوده است. به اعتقاد من رسيدگي به روستاها، نگه داشتن روستايي در محل توليد و کار و فراهم کردن زمينه يک زندگي سالم و توأم با امرار معاش کافي والاترين خدمت به مردم و نظام است.

مهندس «نجاتي» رئيس بنياد مسکن انقلاب اسلامي شهرستان چناران نيز با اشاره به اين که در اين شهرستان ۷ هزار واحد مسکوني روستايي فرسوده، کم دوام و غيرمقاوم وجود دارد، مي افزايد: در اجراي طرح ويژه مقاوم سازي مسکن روستايي از چند سال قبل در جلسات مختلف با روستاييان شوراهاي اسلامي و دهياران درباره اعطاي تسهيلات کم بهره و حمايت دولت اطلاع رساني کرده ايم و ناظران مسکن روستايي هم در روستاها به صورت چهره به چهره مردم را توجيه کرده اند و از سال ۸۴ تاکنون ۲ هزار و ۶۱۲ مورد تسهيلات وام مسکن با معرفي اين بنياد به روستاييان متقاضي پرداخت شده است و طبق آخرين آمار ۲ هزار و ۹۴ متقاضي با ساخت مسکن پايان کار اخذ کرده اند.

وي با اعلام اين که در سال ۸۴ مبلغ وام نوسازي مسکن روستايي ۵ ميليون تومان بود و در سال ۸۵ به 5.7 ميليون تومان رسيد، مي افزايد: اين تسهيلات براي سال ۸۶ و ۸۷ به ترتيب 6.5 و 7.5 ميليون تومان بود و در سال هاي ۸۸ و ۸۹ رقم ۱۰ ميليون تومان به متقاضيان پرداخت شد و براي سال ۹۰ اگرچه مبلغ وام 12.5 ميليون تومان مصوب شده ولي هنوز چيزي به ما ابلاغ نشده است.

وي با اشاره به اين که خوشبختانه ۸۵ درصد روستاييان براي ساخت و ساز مسکن در روستاها از تسهيلات بنياد مسکن استفاده مي کنند تصريح مي کند: محدوديت و سقفي براي تعداد متقاضيان نداريم و به هر تعداد که افراد متقاضي باشند به بانک هاي عامل معرفي مي شوند و امکان پرداخت تسهيلات وجود دارد.

به گفته وي اگرچه روند همکاري بانک ها در اجراي طرح در سال هاي اخير خوب بوده است ولي در شهرستان چناران بانک مسکن در سال هاي ۸۸ و ۸۹ همکاري تنگاتنگي داشته و در حال حاضر هم مشکل اصلي بانک ها براي ادامه همکاري با طرح اقساط معوقه روستاييان است.

رئيس بنياد مسکن انقلاب اسلامي چناران با اشاره به تاسيس ۲ دفتر نظام فني روستايي در اين شهرستان و فعاليت ۳۶ ناظر روستايي بر ساخت و سازهاي روستاهاي اين شهرستان مي گويد: ۶ دفتر مجري هم با استفاده از پيمانکاران داراي مهارت هاي فني ساخت و سازها را برعهده دارند و بنياد مسکن هم با نظارت هاي مستمر و کارشناسي تلاش دارد تا اهداف اصلي مقاوم سازي محقق شود.

طرح بهسازي مسکن روستايي از سال ۱۳۷۴ توسط بنياد مسکن انقلاب اسلامي با هدف بهبود کيفيت مسکن و بافت روستايي و ارتقاي سطح ايمني، بهداشت، رفاه و آسايش مسکن روستايي آغاز شد.

اين طرح مهم توام با ارائه تسهيلات و زيرساخت ها، قابليت آن را مي يافت که به ايجاد حس تعلق به مکان، حفظ تراکم جمعيت خانوار، بهبود سيماي بصري و چشم انداز روستاها، مقاوم سازي مسکن و در نتيجه بهبود شرايط و بهسازي زندگي روستايي بينجامد و هرچند با فراز و نشيب ها و مشکلات فراوان اداري و اجرايي روبه رو بود اما به منظور تسريع در روند اجراي بهسازي مسکن روستايي و رسيدن به اهداف اين طرح و با عنايت به کسب تجارب ارزنده و شناسايي نقاط ضعف و کمبود سال هاي گذشته، طرح ويژه بهسازي مسکن روستايي در سال ۱۳۸۴ در هيئت دولت مطرح و به تصويب رسيد.

به گفته «موحدي» کارشناس بنياد مسکن انقلاب اسلامي کشور براساس طرح ويژه به سازي مسکن روستايي، مقاوم سازي واحدهاي مسکوني کم دوام و بي دوام در روستاهاي کشور انجام مي گيرد و سالانه ۲۰۰هزار واحد مسکوني روستايي بايد ساخته شود.

به گفته وي با توجه به آمار وجود ۲ميليون واحد مسکوني فرسوده و کم دوام روستايي و لزوم مقاوم سازي آنها در برابر حوادث دولت مقرر کرده است طي ۲برنامه پنج ساله (۱۰سال) اين تعداد واحد مسکوني در روستاها بازسازي و مقاوم سازي شود.

آن چه مشهود است طرح ويژه به سازي مسکن روستايي با همه تنگناها در مرحله عمل مثبت ارزيابي مي شود و محقق شدن صددرصد اهداف طرح در سال هاي ۸۴ تا ۸۷ مويد اين موضوع است.

براساس منشور اهداف طرح، احداث مسکن مقاوم و بادوام روستايي امروز به يکي از مهم ترين خدمات زيربنايي در روستاها تبديل شده و صاحب نظران نقش مردم در مديريت ساخت، نظارت و پي گيري، مشارکت در تهيه طرح و تصميم گيري و انتخاب را در کنار نقش دولت که همان توانمند سازي مردم از طريق ارائه وام کم بهره، هدايت هاي فني، تهيه طرح هاي شهري و نظارت فني است در توفيق اين طرح موثر مي دانند.

معاون بازسازي و مسکن روستايي بنياد مسکن انقلاب اسلامي کشور در تشريح مهم ترين اقدامات انجام شده در راستاي اجراي طرح ويژه بهسازي و نوسازي مسکن روستايي به خراسان مي گويد: با توجه به افزايش چشمگير عمليات اجرايي طرح ويژه بهسازي مسکن روستايي به ويژه در امر هدايت، نظارت و کنترل امور اجرايي و برنامه ريزي اقدامات جدي و موثري صورت گرفته است که مهم ترين آن راه اندازي نظام فني روستايي از سال ۱۳۸۲ با نزديک به ۱۲هزار عضو بوده است.

در همين راستا ۲هزار و ۲۰۹دفتر خدماتي فني و مهندسي روستايي با فعاليت يک مهندس معمار و يک مهندس عمران در هر دفتر فعال شده و امکانات سخت افزاري، نرم افزاري، نيروي انساني و نيازهاي طرح در سراسر کشور تامين شده است.

مهندس «مهديان» معاون بازسازي و مسکن روستايي بنياد مسکن انقلاب اسلامي در گفت وگو با خراسان از پايان ساخت يک ميليون و ۹۷هزار و ۹۰۰واحد مسکن روستايي در اجراي طرح به سازي و نوسازي مسکن روستايي در کشور خبر مي دهد و مي افزايد: با وجود تمام مشکلات پيش رو از جمله نبود همکاري مناسب بانک ها در قالب توافقات و تفاهمات صورت گرفته، نبود مشارکت فعال برخي دستگاه ها و سازمان هاي مرتبط، کمبود مصالح موردنياز به ويژه سيمان، تيرآهن و ميلگرد در سطح کشور با توجه به ظرفيت توليد کارخانه ها و مقاومت هاي موجود از ابتداي طرح تا هفته اول دي ماه امسال بيش از يک ميليون و ۴۰۰هزار نفر متقاضي دريافت تسهيلات نوسازي مسکن روستايي بوده اند که در مجموع يک ميليون و ۳۸۸هزار و ۴۹۵نفر از اين متقاضيان واجد شرايط تحت پوشش طرح قرار گرفته اند و تعداد يک ميليون و ۹۷هزار و ۹۰۰واحد مسکوني عمليات اجرايي آنها به پايان رسيده است.

رئيس بنياد مسکن انقلاب اسلامي هم از رضايت مقام معظم رهبري در مورد اجراي طرح هايي مانند به سازي و مقاوم سازي مسکن روستايي خبرداد.

عليرضا تابش اظهار داشت: مقاوم سازي مسکن روستايي يکي از مهم ترين طرح هاي بنياد مسکن است که به صورت جدي در دستور کار قرار گرفته است.

وي با بيان اين که مقاوم سازي روستاهاي کشور از سال ۸۴ آغاز شده است، تصريح کرد: خوشبختانه دولت توجه ويژه اي به مقاوم سازي واحدهاي روستايي داشته و اعتبارات خوبي را در اين راستا در اختيار متقاضيان قرار مي دهد.

مقاوم سازي واحدهاي مسکوني نقش بسيار موثري در کاهش آثار بلاياي طبيعي از جمله زلزله دارد که تمام روستاييان بايد از اين فرصت بهره برده و در راستاي مقاوم سازي واحدهاي مسکوني خود بکوشند.

تابش ادامه داد: در ۲برنامه پنج ساله بايد حداقل ۲ تا 2.5ميليون واحد مسکوني در روستاهاي کشور به سازي شود که پيش بيني شده اين مهم تا پايان سال جاري به يک ميليون و ۶۰۰هزار واحد برسد.

وي خاطرنشان کرد: يکي ديگر از رسالت هاي بنياد مسکن در راستاي عمران و آباداني بيش از پيش روستاها اجراي طرح هاي هادي است که با اجراي اين طرح هم اکنون برخلاف گذشته شاهد مهاجرت معکوس شهروندان از شهر به روستا در برخي از استان هاي کشور هستيم که اين نشان دهنده اهميت عمران و آباداني در روستاهاست.

رئيس بنياد مسکن انقلاب اسلامي ابراز داشت: در حال حاضر اجراي طرح هايي مانند به سازي و مقاوم سازي مسکن روستايي، طرح مسکن مهر و طرح هادي با موفقيت در بيشتر روستاهاي کشور به مرحله اجرا درمي آيد که اين مهم رضايت مقام معظم رهبري را نيز به دنبال داشته است.

تابش گفت: در سال گذشته سهميه مسکن مهر شهرهاي زير ۲۵ هزار نفر بنياد مسکن کشور ۱۵۰هزار واحد مسکوني بود که اين مهم تا پايان سال به ۲۳۰هزار واحد افزايش يافت و از اين ميزان ۷۵هزار واحد به بهره برداري رسيد و پيش بيني شده تا پايان سال جاري ۷۰هزار واحد ديگر به بهره برداري برسد.