نرسيدن اعتبارات ملي به طرح کمربند سبز
نويسنده: جواد حاتميHatami@khorasannews.com
کلان شهر مشهد با مساحتي نزديک به سيصد کيلومتر مربع و با جمعيتي حدود3 ميليون نفر به عنوان دومين کلان شهر مذهبي جهان و يکي از شهر هاي بزرگ کشور هم اکنون با درصد بالايي از آلودگي هوا روبه رو است. بي گمان توسعه فضاي سبز يکي از راهکارهاي موثر در رفع آلودگي هواست. يکي از مهم ترين پروژه هاي توسعه فضاي سبز در اين کلان شهر طرح کمربند سبز است که تنفسگاهي براي شهر محسوب شده و سابقه اجرايي 17ساله دارد وگويا تداوم آن با کمبود اعتبار مواجه شده است. در شرايطي که مديران شهري بايد براي ايجاد و گسترش فضاهاي سبز به منظور کاهش آلودگي اين شهر تلاش بيشتري کنند، توجه و همت دولتمردان و نمايندگان مجلس براي تامين اعتبار اين گونه فعاليت هاي موثر، امري ضروري است.
اگرچه زمستان است واز شادابي فضاي سبز خبري نيست اما اين روزها موسم درختکاري وباز پيرايي فضاي سبز شهري است و متوليان مي کوشند با وجود محدوديت هاي اعتباري، کار بزرگ کمربند سبز شهر را به سرانجام برسانند.به سراغ مدير طرح کمربند سبز شهر مشهد مي رويم تا بيشتر با اين طرح آشنا شويم.مهندس" سعيد پاک سيما "ابتدا تاريخچه اي از کمر بند سبز را عنوان مي کند و مي گويد: در کشور ما ايجاد کمربند سبز در اطراف شهرهاي پر جمعيت با توجه به اهميت آن از سال 1340 مد نظر مديران شهري بوده است ، در سال 1374 به استناد قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه کشور، بودجه مستقلي براي ايجاد کمربند سبز در اطراف چند شهر بزرگ از جمله مشهد در نظر گرفته شد و عمليات اجرايي اين طرح با مشارکت 60 درصدي شهرداري توسط محيط زيست در بعضي از اراضي از جمله ويراني و چهارچشمه آغاز شد.
مدير طرح کمر بند سبز مشهد با اشاره به تخصيص نيافتن اعتبارات ملي (40درصد سهم محيط زيست) مي افزايد: از سال 1384 محيط زيست اراضي ويراني، چهارچشمه و لويزان را براي تکميل نهال کاري به شهرداري مشهد تحويل داد. از آن سال تاکنون شهرداري مشهد از محل اعتبارات داخلي به توسعه و نگهداري اراضي کمربند سبز اقدام کرده است و تا پايان فصل کاشت 92- 91( ارديبهشت 92) مساحت کل کمر بند سبز مشهد به 2250 هکتار مي رسد. همچنين در برنامه هاي آتي شهرداري مشهد در افق 1404 با توجه به استعداد اراضي و ضرورت اجراي آن ، افزايش سطح درختکاري به مساحت حدود13هزار هکتار خواهد رسيد.
وي با تاکيد بر اهميت توسعه کمر بند سبز مشهد مي گويد: ايجاد پارک هاي طبيعي بزرگ و احداث کمربند سبز در اطراف شهر و ارتفاعات مشرف بر شهر مي تواند قابليتي را ايجاد کند تا اين مناطق همچون ريه هاي شهر براي پالايش هواي آلوده عمل کند.
" پاک سيما"درباره اقداماتي که در اين حوزه انجام شده است، مي افزايد: خوشبختانه از چند سال قبل نيز مديريت طرح کمربند سبز شهرداري مشهد پروژه عظيم احداث پارک هاي جنگلي را در دامنه ارتفاعات جنوبي مشرف به شهر ، اراضي حريم شهر و همچنين در ورودي هاي شهر آغازکرده و اين فعاليت ها به سرعت در حال اجرا و تکميل است. ابتدا پارک هاي جنگلي ويراني، پارک جنگلي نه دره و اباصلت ( سايت کمپوست ) تحت پوشش درختکاري قرار گرفت و سپس اين درخت کاري ها ادامه پيدا کرد تا جايي که امروز شاهد درختکاري در پارک هاي جنگلي لويزان، کوهستان، چهل بوستان، سوران، ويراني، پرديس طبيعت و هفت حوض هستيم.مدير طرح کمربند سبز مشهد با مهم خواندن مبادي ورودي شهر مشهد اضافه مي کند: ورودي هاي شهر شامل جزاير مياني جاده بهشت رضا(ع)، محور ورودي کلات، محور ورودي سرخس، 75 متري رضوي و جاده قديم نيشابور است که با 30 هزار اصله نهال درختکاري شده است.وي کاشت 200 هزار اصله درخت در پارک هاي جنگلي کوهستان ، چهل بوستان و سوران را ارزنده ارزيابي مي کند و ادامه مي دهد: در اين پارک ها علاوه بر کاشت درخت عمليات عمراني از قبيل اجراي مخزن بتني، اجراي شبکه آبياري و اجراي شبکه برق هم انجام شده است.
به گفته مجريان طرح پارک هاي لويزان، خورشيد، پرديس طبيعت، سايت دانشگاه علوم پزشکي ، سايت کمپوست اباصلت و بوستان هفت حوض نيز با 147هزار و500 اصله درخت، درختکاري شده است که در آنها نيز پروژه هاي عمراني مورد نياز انجام مي شود. برنامه اين است که در سال آينده کمر بند سبز مشهد به مساحت 3 هزار هکتار برسد و اگر اعتبار لازم از سوي دولت تخصيص يابد، مديريت طرح مي تواند مساحت کمربند سبز را در سال 92 به دو برابر افزايش دهد.مدير طرح کمربند سبز مشهد همچنين مي افزايد: اين مديريت با حفظ مالکيت دستگاه ها و نهادها و ادارات دولتي و نظامي اين امکان را دارد که به کاشت نهال و اجراي سيستم آبياري اقدام کند؛ مانند سايت دانشگاه علوم پزشکي، سايت بهداري سپاه و سايت پايگاه هوانيروز که در اين اماکن درختکاري کرده ايم.
استقرار خيل عظيمي از واحد هاي صنعتي و از طرفي افزايش روز افزون وسايل نقليه، باعث آلودگي هوا در کلان شهر مشهد شده است، لذا کمربند سبز کمک بزرگي به بهبود شرايط آب و هوايي خواهد کرد.
مهندس" خليل ا...کاظمي" معاون خدمات شهري شهرداري مشهد در باره موانعي که موجب کندي اجراي اين پروژه ملي شده است، به خراسان رضوي مي گويد: ايجاد کمربند سبز مشهد از سال 74 با همکاري شهرداري مشهد و اداره کل محيط زيست خراسان رضوي و همچنين کمک دولت در تخصيص اعتبار در دستورکار قرار گرفت که روند ايجاد آن پس از قطع کمک هاي مالي دولت در سال 84 به طور کامل به شهرداري واگذار شد و در حال حاضر همکاري نکردن برخي نهادها در تحويل اراضي، مشخص نشدن حريم شهر مشهد و تامين نشدن منابع آبي پايدار، ايجاد و توسعه کمربند سبز شهر مشهد را با مشکل مواجه کرده است. وي در اين باره مي گويد: طبق برنامه تا سال 1404 بايد 13 هزار هکتار کمربند سبز دورتا دور شهر مشهد ايجاد شودوخوشبختانه روند ايجاد کمربند سبز مشهد نسبت به سال 86 بيش از 6 برابر رشد داشته است. از سال 89 تا سال 91 بيش از 7ميليارد و500 ميليون تومان از محل اعتبارات عمراني شهرداري مشهد براي کمربند سبز مشهد اختصاص يافته است.
معاون خدمات شهري شهرداري مشهد با اشاره به مشکلات پيش روي ايجاد کمربند سبز شهر مشهد تصريح مي کند: تملک اراضي دولتي يکي از مشکلات ايجاد و توسعه کمربند سبز مشهد است که در اين راستا خواستار کمک دستگاه هاي دولتي هستيم.
وي ادامه داد: تامين منابع آبي پايدار نيز ديگر مشکل کمربند سبز مشهد است که اين مشکل را مي توان با اختصاص آب هاي غير شرب و همچنين فاضلاب هاي تصفيه شده و استاندارد برطرف کرد.
کاظمي درباره گونه هاي گياهي کاشته شده در کمربند سبز مشهد گفت: با توجه به اين که بايد گونه هاي گياهي مقاوم در برابر تغييرات جوي در ارتفاعات کاشته شود، در حال حاضر گونه هايي مانند توت، زيتون تلخ، پسته و... در کمربند سبز مشهد کاشته شده است.
"فاطمه غيور"عضو شوراي اسلامي شهر مشهد نيز با اشاره به تغييرات جوي و آلودگي هواي شهر مي گويد: کلان شهر مشهد نياز به تصفيه دارد که ايجاد اين کمربندسبز گامي موثر در راستاي کاهش ميزان آلودگي هوا خواهد بود. وي مي افزايد: براي سرعت بخشي بيشتر به اجراي اين پروژه، دستگاه هاي اجرايي و در راس آن استانداري بايد ورود پيدا کنند تا منابع مالي و امکانات لازم براي ايجاد هرچه زود تر کمربند سبز تامين شود.
رئيس کميسيون خدمات شهري و محيط زيست شوراي اسلامي شهر مشهد تشکيل کميته راهبردي را در اجراي اين پروژه، مهم ارزيابي مي کند و مي افزايد: بايد کميته اي متشکل از شوراي اسلامي شهر، نيروي انتظامي، جهادکشاورزي، استانداري، سازمان منابع طبيعي و نهادهاي ذي ربط تشکيل شود تا در راستاي اجرايي شدن پروژه، تامين منابع آبي و آزادسازي زمين هاي در مسيراقدام کند.
به گفته وي تکميل نوار سبز از موضوعات اولويت دار است که براي اجراي آن همه دستگاه ها بايد همت کنند و شهر از وضعيت فعلي بيشتر توسعه نيابد.وي با بيان اينکه کمربندسبز باعث جلوگيري از رشد زاغه نشيني، گسترش بي رويه شهر و افزايش آلودگي هوا مي شود، مي افزايد: با روند فعلي و جزيره اي کار کردن در اجراي کمربند سبز سال ها بايد منتظر تکميل اين طرح باشيم.
مدير عامل سازمان پارک ها و فضاي سبز مشهد نيز در گفت وگو با خبرنگار ما، ميزان فضاي سبز شهري مشهد را 3192 هکتار عنوان مي کند و مي افزايد: يکي ديگر از برنامه هاي سازمان پارک ها و فضاي سبز مشارکت با شهروندان در توسعه فضاي سبز شهر است.مهندس سلامي اظهار کرد: با توجه به اين اهداف، طرح در قالب مشارکت با مدارس، مهدهاي کودک ، جايگاه هاي CNG، ادارات و منازل مسکوني در حال اجراست.