روزنامه نگار

کلان شهر مشهد به سبب رشد ناموزون جمعيت و از طرفي تخلفات عديده برخي از مالکان واحدهاي تجاري، اداري و مسکوني در زمينه تامين فضاي پارکينگ، امروزه با مشکل جدي کمبود پارکينگ روبه رو است و سالياني است که با هدف توزيع عادلانه فضاي پارک حاشيه معابر، طرح هايي که مردم از آن به عنوان فروش خيابان  ياد مي کنند، اجرا مي شود. چند سالي طرح موبايل پارک در ده ها خيابان مشهد اجرا مي شد و به تازگي طرح کارت پارک هوشمند اجرا مي شود. اگر چه مردم و مالکان خودروها درباره اين طرح و نحوه اجراي آن حرف ها و انتقادهاي  شنيدني دارند ولي مهم ترين دغدغه و نگراني آن ها جريمه شدن خودروهاي فاقد برچسب و کارت پارک در پارکينگ هاي حاشيه اي سطح شهر و اطلاع رساني اندک در اين باره است. متوليان طرح و پليس راهور با توجه به نصب علايم و تابلوهاي اخباري و اخطاري، جريمه متخلفان را قانوني مي دانند و بر رعايت قانون توسط شهروندان تاکيد دارند.

عصر يک روز بهاري در حوالي ميدان امام رضا(ع) و بيمارستان امام رضا(ع) در به در به دنبال جاي پارک خودرو مي گردم. ساعت ملاقات بيماران رو به پايان است و هنوز جاي پارکي پيدا نکرده ام. به ناچار به خيابان پاسداران مي روم و خودرو را در حاشيه خيابان که محل اجراي طرح پارکبان است، متوقف مي کنم. بعد از برگشتن متوجه نوشته اي مي شوم که جلوي شيشه خودرو و زير برف  پاک کن قرار دارد. گويا به دليل نداشتن برچسب طرح پارک هوشمند شماره خودرو در اختيار پليس راهور قرار گرفته است تا جريمه شوم و...

به سراغ يکي از پارکبانان در خيابان شهيد مدرس مي روم. جايي براي پارک خودروها نيست و پارکبان ضمن هشدار به رانندگان خودروهاي بدون برچسب پارک هوشمند از آن ها مي خواهد که به خريد کارت و برچسب اقدام کنند تا مشمول جريمه پليس نشوند. او مي گويد: علاوه بر اين که برچسب طرح پارک حاشيه اي را به فروش مي رسانيم، موظف هستيم هر ۳۰ دقيقه با طي مسير خيابان خودروهاي متوقف شده را کنترل کنيم و براي آن هايي که کارت پارک دارند به ازاي هر نيم ساعت توقف کسر کرايه انجام دهيم و براي آن هايي هم که کارت و برچسب ندارند، برگ اخطاريه صادر و به مالکان درباره طرح اطلاع رساني کنيم.به گفته او با هماهنگي انجام شده توسط مسئولان شهرداري با پليس راهور، هر از چندي يک مامور به اين محل مراجعه مي کند و خودروهاي بدون برچسب و رها شده در پارک حاشيه اي را جريمه مي کند.

«کلاتي» شهروندي که خودروي وي در محل پارک حاشيه خيابان سناباد توسط پليس جريمه شده است، مي گويد: متاسفانه پليس بدون اطلاع رساني و با اشاره مامور پارکبان اقدام به جريمه خودروهاي فاقد برچسب پارک هوشمند در خيابان هاي مشخص شده مي کند و متاسفانه حق هيچ اعتراضي هم نداريم.

او با اشاره به اين که سال قبل براي رانندگاني که خودروهايشان فاقد برچسب بود و در اين قبيل مکان ها که مشمول پارک حاشيه اي معابر است، توقف مي کردند برگ اخطاريه توسط پارکبان صادر مي شد و فرد فرصت داشت نسبت به خريد برچسب اقدام کند ولي امسال بدون دادن اخطار، قبض جريمه براي خودروها صادر مي شود.يک راننده ديگر که خود را «رئوف پناه» معرفي مي کند، به ما مي گويد: متاسفانه متوليان طرح پارک هوشمند خيلي دير وارد گود شدند و درست بعد از ۲ سال رها شدن پارک حاشيه معابر مشهد بعد از لغو قرارداد شرکت موبايل پارک که خيلي از مردم طرح را به فراموشي سپردند دوباره شاهد جريمه شدن مردم و نارضايتي آن ها هستيم.

به گفته او بعد از يک دوره فعاليت ۵ ساله موبايل پارک و فرهنگ سازي زياد و جا افتادن طرح مسئولان شهرداري مشهد به بهانه شفاف نبودن عملکرد مالي شرکت موبايل پارک اين طرح را ملغي کردند و خودشان با يک شرکت خارجي شريک شدند و دوباره در حال اخذ هزينه پارک حاشيه اي خيابان ها و به عبارتي خيابان فروشي هستند.

اما متوليان، اجراي طر ح هايي از قبيل دريافت هزينه بابت توقف خودروهاي شخصي در حاشيه معابر اصلي و پرترافيک شهر را به نوعي تقسيم  مساوي خدمات به عموم مردم جامعه و عدالت اجتماعي توصيف مي کنند.مدير پروژه هوشمندسازي پارک حاشيه معابر مشهد به خراسان مي گويد: استفاده عادلانه و مساوي از خدمات شهري با توجه به شرايط فعلي شهرنشيني و گرفتاري ترافيک يکي از ضروريات جوامع شهري است. در شهرهايي نظير تهران هر مجموعه اي بدون حساب و کتاب بابت توقف خودروهاي مردم در گوشه و کنار معابر مبالغي را اخذ مي کنند و کنترلي هم در کار نيست يا در شهرهايي پارکبان اين مسئوليت را عهده دار است ولي بر کار آن ها هم نظارتي وجود ندارد.«سيدحسين هاشمي زادگان» مي افزايد: شرکت کازروني از دبي به اين جا آمده و با شهرداري مشهد شريک شده است تا آخرين فناوري روز دنيا را- که امروزه در مهم ترين شهرهاي دنيا از آن استفاده مي شود- البته با بومي سازي ايراني در مشهد عملياتي کند و در حالي که در کشورهاي ديگر مامور پارکبان اعمال قانون مي کند ولي در مشهد نرم افزارها و سخت افزارها با کيفيت بالايي تعريف شده است و امکان دسترسي مديران شهري و افراد عضو شبکه به اطلاعات حساب آن ها وجود دارد.

ما هرگز با نگاه کسب درآمد به دنبال اين طرح نبوده ايم و به دنبال تشويق مردم به همراهي در امور شهر و بهره مندي آحاد جامعه از خدمات شهري هستيم. مدير پروژه هوشمندسازي ترافيک در مشهد مي افزايد: سياست اعضاي شوراي شهر و شهرداري مشهد هم اين بوده است که افراد فقط براي توقف هاي ضروري از پارک حاشيه خيابان ها استفاده کنند و شاهد ترافيک روان و راحتي شهروندان در يافتن محل توقف خودروها باشيم؛ لذا تا نيم ساعت اول توقف ۲۵درصد مبلغ تعرفه يعني ۱۳۵ تومان از حساب افراد کسر مي شود.در اين طرح به ازاي هر ساعت توقف ۵۰۰تومان از کارت شارژ افراد کسر مي شود؛ لذا مردم را تشويق مي کنيم که کمتر از اين پارک ها استفاده کنند و اين به نفع ما به عنوان پيمانکار طرح نيست، زماني که دفعات استفاده خودروها از يک فضاي مشخص زياد مي شود و افراد زيادتري از آن استفاده مي کنند پارکبان ما بايد بيشتر کار انجام دهد و گرفتاري ما بيشتر مي شود.از طرفي براي استفاده از پارکينگ هاي طبقاتي هم مشوق هايي در نظر گرفتيم تا مردم به جاي پارک در کنار خيابان و پرداخت هر ساعت ۵۰۰ تومان از پارکينگ هاي طبقاتي استفاده کنند هزينه اين پارکينگ ها ساعت اول ۲۰۰تومان و به ازاي هر ساعت اضافه ۱۵۰ تومان است.

وي تصريح مي کند: براساس مصوبه شوراي اسلامي شهر مشهد تعرفه پارک حاشيه خيابان ها به تناسب تراکم، عرض معبر و موقعيت هاي آن ها متفاوت است و در نقاطي که تراکم زيادي وجود دارد هزينه بيشتري بايد دريافت شود. در اين قبيل خيابان ها در ساعت دوم توقف خودرو ۲۰درصد به تعرفه ساعت اول افزوده مي شود.

اما آيا اجراي اين طرح در کلان شهر مشهد راهگشاي مشکل کمبود پارکينگ در شهر بوده است. کارشناسان حمل و نقل و ترافيک بر اين باورند که با ساماندهي پارک حاشيه معابر شهر به ويژه در خيابان هاي اصلي و مرکزي شهر مشهد تا حدودي رضايت مندي شهروندان حاصل شده است. «دکتر سيدمهدي امامي ميبدي» مديرعامل سازمان ترافيک و حمل و نقل شهرداري مشهد آسان تر شدن دسترسي مردم به فضاي پارک در خيابان ها و روان شدن ترافيک را پيامدهاي اوليه اجراي طرح پارک هوشمند در کنار خيابان هاي اصلي کلان شهر مشهد اعلام مي کند و مي گويد: اگر طرح به خوبي اجرا شود و شهروندان همراهي کنند طبيعي است که نفع آن به آحاد جامعه مي رسد. به گفته وي چون هزينه توقف در پارکينگ هاي حاشيه اي معابر با افزايش زمان پارک تصاعدي محاسبه مي شود، لذا شهروندان ترجيح مي دهند کمتر از اين مکان ها استفاده کنند و فضا در اختيار شهروندان بيشتر قرار مي گيرد.به گفته اين مسئول با تکميل شدن مطالعات و داده هاي آماري اين طرح، آثار آن مشخص خواهد شد.

مهم ترين گلايه شهروندان، اعمال جريمه پليس به دليل توقف در پارک حاشيه معابر و نداشتن برچسب پارک هوشمند شرکت اليت است و آن ها اطلاع رساني ضعيف درباره اين طرح را مطرح مي کنند اين در حالي است که متوليان طرح ادعاي ديگري دارند.مدير پروژه هوشمندسازي ترافيک در مشهد مي گويد: طرح پارک هوشمند از نيمه دوم پارسال عملياتي شد و تا به امروز بيش از ۳۱خيابان را مشمول شده است و حدود ۱۰۰هزار نفر هم ثبت نام کرده اند. ۶ماه قبل از اجراي طرح هم اطلاع رساني کرده و خيابان ها و محورهاي مشمول طرح را مشخص و علامت گذاري کرده ايم و تابلوهاي لازم هم نصب شده است و اين ادعا که ما اطلاع رساني نکرده ايم، کم لطفي است.«هاشمي زادگان» مي افزايد: در چند ماه اول اجراي طرح براي همراهي با شهروندان و راهنمايي آنان همکاران پارکبان ما براي خودروهاي بدون برچسب و کارت پارک هوشمند اخطاريه صادر مي کردند و شهروندان مي توانستند از طريق سايت اينترنتي، مراکز فروش برچسب و پارکبان ها اقدام به تهيه کارت هوشمند کنند و۲۴ساعت هم زمان گذاشته بودند. اما الان اين زمان وجود ندارد و البته شهروندان مي توانند به راحتي از همان فرد پارکبان کارت تهيه کنند تا جريمه نشوند.به گفته وي بر اساس قانون در محل هايي که تابلوي پارکومتر يا پارک هوشمند نصب شده است توقف خودروهايي که عضو طرح نيستند خلاف است و پليس راهور مي تواند اين خودروها را جريمه کند.وي با اشاره به اين که همکاران ما به عنوان پارکبان فقط به اين قبيل خودروها اخطار مي دهند و نقشي در جريمه کردن ندارند، مي افزايد:  ماموران راهور اعمال قانون مي کنند و با توجه به اين که شاهد برخي ناهنجاري ها در پارک خودروها از جمله پارک دوبله و حتي بيشتر، متوقف شدن به صورت نامناسب و مورب هستيم، پليس اعمال قانون مي کند و کساني هم که برچسب ندارند و تخلف کنند جريمه مي شوند، بنابراين بايد ثبت نام کنند و عضو طرح شوند.به گفته وي کساني که تا به حال عضو نشده اند جريمه پليس نتيجه اهمال خود آن هاست.به اعتقاد وي ناآگاهي مردم سبب مقاومت آن ها در برابر اين قبيل طرح ها مي شود و اگر آ ن ها مطلع باشند که خيابان متعلق به همه مردم است و متعلق به يک شخص يا نهاد خاص نيست، طرح را مي پذيرند.

الان در خيابان هايي که اين طرح اجرا مي شود جاي توقف براي خودروها به راحتي پيدا مي شود و ديگر مغازه داران مقرون به صرفه نمي  دانند که خودروي خود را ۱۲-۱۰ ساعت جلوي مغازه پارک کنند و خريدار براي پيدا کردن جاي پارک در معابر سرگردان باشد.مديرعامل سازمان حمل و نقل و ترافيک شهرداري مشهد نيز با اشاره به اين که پارکبان ها دسته قبض براي جريمه خودروها ندارند و چنين وظيفه اي هم به آن ها محول نشده است، مي افزايد: ماموران راهنمايي و رانندگي طبق ضوابط با متخلفان برخورد مي کنند و براي خودروهاي بدون کارت هوشمند که در محل هاي تعيين شده پارک حاشيه اي معابر، پارک شده باشد اعمال قانون مي کنند.

سرهنگ «علي اصغر اسماعيلي» رئيس پليس راهور مشهد مقدس نيز با اشاره به اين که خيابان هاي تحت پوشش طرح پارک هوشمند در مشهد علاوه بر خط کشي و تفکيک به تابلوهاي متعددي مجهز شده است، مي گويد: اطلاعات لازم در معرض ديد رانندگان قرار دارد و چناچه راننده اي بدون دارابودن کارت و برچسب پارک هوشمند اقدام به توقف کند و چنانچه پس از کنترل پارکبان فاقد شارژ بودن کارت وي محرز شود، ماموران راهور اعمال قانون مي کنند. وي درباره اين که آيا با اعمال قانون جديد راهنمايي و رانندگي جريمه توقف در محل هاي ممنوع افزايش يافته است، مي گويد: در حال حاضر همان جريمه ۷هزار توماني براي متخلفان اعمال مي شود و براي رانندگان متخلف در طرح پارک هوشمند حاشيه معابر هم قبض جريمه ۷هزار توماني صادر مي شود.اين مقام انتظامي خاطرنشان مي کند: در آينده اين طرح به معابر بيشتري توسعه خواهد يافت و شهروندان براي اين که بهتر بتوانند از مزاياي طرح برخوردار شوند، لازم است هر چه سريع تر نسبت به تهيه کارت شارژ طرح پارک حاشيه اي معابر اقدام کنند.

برابر شنيده ها هنوز برخي شهروندان از مجري قبلي طرح پارک حاشيه اي معابر در مشهد يعني شرکت موبايل پارک مطالباتي دارند و اين نگراني براي مردم وجود دارد که آيا شرکت پيمانکار جديد پارک هوشمند به تعهداتش عمل خواهد کرد؟ در صورت تعطيلي اين طرح چه کسي پاسخگوي مردم خواهد بود؟ مدير پروژه هوشمندسازي ترافيک در مشهد مي گويد: شرکت اليت پيمانکار اين طرح است و ۴۹درصد سهامش متعلق به شهرداري مشهد است و شهرداري مشهد ناظر بر عملکرد ماست و نهادهاي مربوطه هم بر فعاليت ما نظارت جدي مي کنند و حتي يک ريال هم خارج از سيستم آنلاين و رايانه اي رد و بدل نمي شود تا شائبه اي پيش نيايد، در حالي که شهر داري مشهد بودجه اي در اين طرح هزينه نکرده است ما تمام مقدمات را فراهم کرده ايم و تا ۵سال آينده هم قرار داد و طرح مدون داريم و از بابت تداوم فعاليت شرکت مردم آسوده خاطر باشند و با طرح همراهي کنند و از اين راه به شهر خودشان نظم بدهند.«امامي» مديرعامل سازمان ترافيک شهرداري مشهد نيز از پيگيري براي توسعه اين طرح در برخي معابر ديگر شهر مشهد خبر مي دهد و مي گويد: پيشنهاد توسعه طرح پارک حاشيه اي در تعداد ديگري از خيابان هاي مشهد را به شوراي شهر مشهد ارائه کرده ايم و منتظر مصوب شدن آن هستيم.

اما تبليغات فراوان مجموعه شهرداري مشهد درباره «من کارت» و اجراي اين طرح توسط شرکت اليت موجب سرگرداني مردم در خريد من کارت و کارت پارک هوشمند نيز شده است. در حالي که از ابتدا قرار بود «من کارت» به عنوان کيف پول الکترونيکي با هدف استفاده براي پرداخت هزينه هاي پارک حاشيه معابر، پارکينگ هاي عمومي و طبقاتي، بليت اتوبوس، کرايه تاکسي و ده ها کاربرد ديگر در اختيار شهروندان مشهدي قرار گيرد ولي رانندگان و مالکان خودروها براي استفاده از پارک حاشيه معابر نياز به ثبت نام و خريد برچسب و کارت شارژ جداگانه اي دارند.در اين باره مدير پروژه هوشمندسازي ترافيک در مشهد مي گويد: «من کارت» يک محصول سازمان فناوري اطلاعات شهرداري مشهد است و ما هم يک عامل فروش آن براي پارکينگ هستيم. با توجه به اين که فعلا طرح کارت پارک هوشمند اجرا مي شود منظور من کارت متفاوت است و در آينده اين کارت قابليت هاي بهره برداري فوق العاده اي خواهد داشت ولي براي مشخص شدن خودروها و عضويت در طرح پارک هوشمند داشتن برچسب الزامي است.